Bài học thứ 7: NHỮNG CÂY ĐINH

Mọi người ai cũng có tính hay nóng nảy, hễ ai đụng đến mình là phát cáu lên, biết đó một tính đau khổ, dễ mất thiện cảm với mọi người, nhưng không biết làm sao từ bỏ cho được.

Khi chúng tôi đọc tập sách “Hạt Giống Tâm Hồn”, có một câu chuyện nói về NHỮNG CÂY ĐINH, ý nghĩa của bài này chỉ cho chúng ta biết lòng giận dữ là một tai hại làm mất lòng yêu thương mình, yêu thương người và yêu thương những loài vật khác. Thấy bài này có những lời khuyên nhủ sống đạo đức hiếu sinh bằng ý hành, khẩu hành và thân hành, nên chúng tôi đem ra đây để nhắc nhở quý phật tử làm bài học đạo đức, và cũng để rèn luyện nhân cách lòng yêu thương sự sống:

“Một cậu bé tính tình rất nóng nảy và cộc cằn. Người cha biết ý con như vậy, nên mới đưa cho cậu một túi đinh và dặn rằng: “Mỗi khi con nổi nóng hay nặng lời với ai, hãy đóng một cây đinh vào hàng rào gỗ phía sau vườn và suy nghĩ việc mình đã làm”.

Những ngày đầu tiên, câu bé đã đóng 12 chiếc đinh vào hàng rào. Kế những ngày sau, cậu cố gắng kềm chế cơn giận của mình thì số đinh đóng lên hàng rào mỗi ngày một giảm lần.

Cho đến một ngày nào đó, cậu không đóng đinh lên tường rào nữa. Thấy tính tình mình có thay đổi, cậu kể lại với cha, người cha đưa ra ý kiến: “Nếu mỗi ngày gặp chướng ngại mà tâm con không sân giận thì con lại nhổ bớt một cây đinh đã đóng trên hàng rào”.

Nhiều ngày trôi qua, tất cả số đinh đóng trên hàng rào được nhổ sạch. Cậu thông báo cho cha biết. Người cha dẫn cậu đến hàng rào và nói: “Con đã làm tốt rất đáng khen, nhưng con hãy nhìn vào những cái lỗ đinh trên hàng rào sẽ không còn nguyên vẹn như xưa nữa. Những điều con thốt ra trong lúc con giận dữ để lại trong lòng người khác những vết thương giống như những vết đinh này. Cho dù con có nói lời xin lỗi bao nhiêu lần thì vết thương vẫn còn đó. Vết thương tâm hồn rất khó hàn gắn, và chỉ có thể lành được khi có tình thương yêu chân thành va thực sự trong lòng của mọi người”.

Câu chuyện khuyên răn trong sách này chỉ là một lời nói suông, chứ không có pháp hành để xả bỏ tâm sân, nhưng làm cho chúng ta càng hiểu sâu về lợi ích của đức hiếu sinh mà đức Phật đã dạy: “KHÔNG NÊN GIẾT HẠI CHÚNG SINH”.

Trong kinh Phật dạy lấy lòng yêu thương đối trị tâm giận dữ, tuy lời dạy này cũng là một lý thuyết suông. Làm sao bằng cách nào để triển khai lòng yêu thương? Khi lòng yêu thương ngự trị trong lòng người thì tâm giận dữ không bao giờ có mặt. Vậy chúng ta hãy theo dấu vết lộ trình nào của Phật giáo thì mới thấy sự tu tập rèn luyện nhân cách; thì mới thực hiện lòng yêu thương bằng thân hành, khẩu hành, ý hành.

Muốn đi vào con đường thực hành thì chúng ta hãy nghe những lời khuyên này:

“KHÔNG NÊN GIẾT HẠI CHÚNG SINH”, hoặc: “TỪ BỎ GIẾT HẠI CHÚNG SINH”, và: “KHÔNG NÊN ĂN THỊT CHÚNG SINH”. Đó là sự thực hành, quý phật tử hãy cố gắng làm cho bằng được thì lòng yêu thương sẽ đến với quý vị. Vậy ngay từ bây giờ, hằng ngày phải tránh xa hoặc từ bỏ giết hại và không ăn thịt chúng sinh nữa; từ bỏ những hành động làm đau khổ chúng sinh. Tu như vậy chưa đủ, còn phải tu tập thêm sức tỉnh giác để tâm luôn luôn sáng suốt bình tĩnh. Vậy tu tập tỉnh giác như thế nào? Tu tập tỉnh giác là triển khai tri kiến hiểu biết của mình:

1- Những gì cần thông suốt phải thông suốt.

2- Những gì cần tu tập phải tu tập.

3- Những gì cần nhẫn nhục phải nhẫn nhục.

4- Những gì cần tùy thuận phải tùy thuận.

5- Những gì cần bằng lòng phải bằng lòng.

6- Những gì cần tác ý phải tác ý.

Về phần triển khai tri kiến giải thoát có vô lượng cách: Thư giãn quan sát từng tâm niệm của mình, khi tâm có niệm phải biết tâm có niệm, nhưng phải sáng suốt phân loại tâm niệm ác hay tâm niệm thiện, tâm niệm ác thì quyết tâm tác ý diệt bỏ, còn tâm niệm thiện thì tăng trưởng nuôi dưỡng cho lòng thương yêu rộng lớn và nhiều hơn.

Bài học hôm nay là bài học rèn nhân cách lòng yêu thương bằng ý hành, thân hành và khẩu hành, nhưng ý hành là bài học chính của đức hiếu sinh, đó là sự tư duy suy nghĩ để nuôi lớn lòng thương yêu của mình đối với mọi nhân quả ác, khi mắt thấy tai nghe.

Khi lòng yêu thương đã lớn dần trong tâm quý học viên, thì tâm giận dữ sẽ tan biến dần và sẽ không còn nữa.

Chúng ta biết rằng, trong cuộc sống này chỉ có lòng yêu thương là pháp môn đệ nhất đem lại sự bình an cho mọi loài sống trong hành tinh này. Lòng yêu thương đến đâu, dù bất cứ người thiện hay người ác, quý học viên đều thương như nhau. Lòng yêu thương ấy rất bình đẳng, nhưng người đời làm sao hiểu được lòng thương yêu ấy cao thượng như trời như biển.

Muốn được lòng yêu thương rộng lớn như vậy thì chỉ có theo các trường lớp đào tạo rèn luyện nhân cách của Phật giáo, mà Tu Viện Chơn Như sắp mở cửa. Được theo học như vậy thì lòng yêu thương của quý học viên mới mong thực hiện được.

NHỮNG CÂU HỎI

Câu hỏi 1: 

“Tính hay nóng nảy, hễ ai đụng đến mình là phát cáu lên, biết đó một tính làm mình đau khổ, dễ mất thiện cảm với mọi người, nhưng không biết làm sao tư bỏ cho được”. Người biết suy nghĩ được câu này là đạo đức gì? Quý học viên hãy trả lời câu hỏi thứ 1, để góp phần làm sáng tỏ lòng thương yêu của chúng ta đối với sự sống trên hành tinh này.

Khi hỏi xong, giảng viên chờ học viên trả lời. Học viên trả lời xong thì giảng viên kết luận câu hỏi:

- Những ý nghĩa học viên đã trả lời góp ý câu hỏi, làm sáng tỏ ý nghĩa đạo đức hiếu sinh rất hay, và ... (giảng viên xưng pháp danh) cũng xin góp ý để chúng ta cùng nhau tu học.

Trả lời câu 1:

“Tính hay nóng nảy, hễ ai đụng đến mình là phát cáu lên, biết đó là một tính làm khổ mình, khổ người, dễ mất thiện cảm với mọi người nhưng không biết làm sao từ bỏ cho được”.

Người biết suy nghĩ được câu này là người có đạo đức hiếu sinh ý hành. Đạo đức hiếu sinh ý hành là lòng biết thương mình, thương người bằng ý thức tư duy suy nghĩ.

Khi chúng ta tư duy suy nghĩ một việc thiện đem lại sự an vui cho mình, cho người, đó là lòng yêu thương thuộc về ý hành. Một người có ý thức tư duy các điều thiện là người có đạo đức hiếu sinh.

Quý học viên muốn tu tập lòng thương yêu rộng lớn thì nên tư duy suy nghĩ những điều lành, tránh xa và từ bỏ tư duy suy nghĩ những điều ác. Càng tư duy suy nghĩ những điều lành là càng làm cho lòng yêu thương rộng lớn bao la như trời, như biển, như không gian vũ trụ. Người có lòng thương yêu rộng lớn như vậy là người đã làm chủ sinh, già, bệnh, chết và chấm dứt luân hồi sinh tử; người ấy đã thoát ra khỏi vòng quy luật nhân quả của vũ trụ.

Luận đến đây, quý học viên đã thấy rõ Phật giáo chứng đạo đâu phải khó khăn, nên thảo nào ngày xưa khi mọi người nghe Phật thuyết giảng xong là chứng quả A La Hán vô lậu ngay liền.

Từ chỗ thấy hiểu biết từ bi tâm của Phật phủ trùm vạn hữu, nên khi nghe Phật thuyết pháp liền chứng đạo là phải. Do hiểu Phật và pháp như vậy, nên các vị phát khởi lòng yêu thương rộng lớn sống với mọi loài, nên các Ngài buông xuống tất cả các pháp thế gian, xin Phật xuất gia, trở thành những bậc A La Hán.

Câu hỏi 2:

Người cha biết ý con như vậy, nên mới đưa cho cậu một túi đinh và dặn rằng: “Mỗi khi con nổi nóng hay nặng lời với ai, hãy đóng một cây đinh vào hàng rào gỗ phía sau vườn và suy nghĩ việc con nổi nóng là làm khổ con, khổ người khác có đúng không?” Lời khuyên dạy này là đạo đức gì? Quý học viên hãy trả lời câu hỏi 2, để góp phần làm sáng tỏ lòng thương yêu của chúng ta đối với sự sống trên hành tinh này.

Khi hỏi xong, giảng viên chờ học viên trả lời. Học viên trả lời xong thì giảng viên kết luận câu hỏi:

- Những ý nghĩa học viên đã trả lời góp ý làm sáng tỏ ý nghĩa lời khuyên đạo đức hiếu sinh ý hành rất hay, và ... (giảng viên xưng pháp danh) cũng xin góp ý để chúng ta cùng nhau tu học.

Trả lời câu hỏi 2:

Người cha rất tuyệt vời, muốn con mình thực hiện lòng thương yêu đến mọi người, nên tạo điều kiện giúp con bằng một túi đinh:

“Người cha biết ý con như vậy nên mới đưa cho cậu một túi đinh và dặn rằng...”. Hành động đưa một túi đinh là đạo đức hiếu sinh thân hành của người cha thương con.

Thật tuyệt vời, thương con bằng hành động giáo dục đức hiếu sinh thân hành đưa cho con túi đinh để nhiếp phục tâm sân là một hành động ít ai nghĩ đến: “Mỗi khi con nổi nóng hay nặng lời với ai, hãy đóng một cây đinh vào hàng rào gỗ phía sau vườn va suy nghĩ việc con nổi nóng là làm khổ con, làm khổ người khác có đúng không?” Lời khuyên dạy này của người cha là đạo đức hiếu sinh khẩu hành.

Chúng ta hằng ngày thường trau dồi rèn luyện nhân cách đức hiếu sinh thì nên lưu ý ba nơi: thân, miệng, ý, khi chúng làm hay nói một điều lành nào thì đều phải qua ý thức Chánh Tư Duy suy nghĩ rồi mới đến thân hành, khẩu hành. Được ý gạn lọc thì lời nói hay việc làm đều đem lại sự an vui, yên lành cho mình, cho người thì đó là đức hiếu sinh, còn ngược lại làm theo tâm tham, sân, si, mạn, nghi thì mang đến sự khổ đau cho mình, cho người, đó là thiếu đức hiếu sinh, tức là thiếu lòng thương yêu. Người thiếu lòng yêu thương là người sống hoàn toàn những sự khổ đau. Vì thế, thế gian này thiếu lòng yêu thương thì thế gian này là đen tối, là địa ngục, là khổ đau.

Vậy quý học viên hãy cố gắng rèn nhân cách hiếu sinh sống không làm khổ mình, khổ người, thì đó là mục đích giải khổ của Phật giáo đối với quý vị. Xin quý học viên đừng nghĩ những điều cao siêu như Thiền Định, Tam Minh, khi đạo đức hiếu sinh chưa có. Đạo đức hiếu sinh chưa có thì đừng nên nghĩ đến Tam Minh, Lục Thông. Vì có nghĩ đến nó cũng vô ích mà thôi. Tam Minh, Lục Thông không thể dành cho những người thiếu lòng từ bi hay lòng từ bi chưa có. Cho nên đức hiếu sinh rất quan trọng, trên đường tìm chân lí.

Câu hỏi 3:

“Những ngày đầu tiên, cậu bé đã đóng 12 chiếc đinh vào hàng rào. Kế những ngày sau, cậu cố gắng kềm chế cơn giận của mình thì số đinh đóng lên hàng rào mỗi ngày một giảm lần. Cho đến một ngày nào đó, cậu không đóng đinh lên tường rào nữa”. Hành động đóng đinh và sự cố gắng của cậu bé để kềm chế cơn sân và không còn đóng cây đinh nào nữa hết là hành động gì? Quý học viên hãy trả lời câu hỏi 3, để góp phần làm sáng tỏ lòng thương yêu của chúng ta đối với sự sống trên hành tinh này.

Khi hỏi xong, giảng viên chờ học viên trả lời. Học viên trả lời xong thì giảng viên kết luận câu hỏi:

- Những ý nghĩa học viên đã trả lời góp ý làm sáng tỏ ý nghĩa đạo đức hiếu sinh bằng những hành động cố gắng khắc phục những cơn sân của cậu bé rất hay, và ... (giảng viên xưng pháp danh) cũng xin góp ý để chúng ta cùng nhau tu học.

Trả lời câu hỏi 3:

Những ngày đầu tiên cậu bé đã đóng 12 chiếc đinh vào hàng rào. Kế những ngày sau cậu cố gắng kềm chế nhiếp phục cơn giận của mình thì số đinh đóng lên hàng rào mỗi ngày một giảm lần, và giảm lần thấy rất rõ ràng.

Cậu bé rất tin tưởng phương pháp mà người cha đã dạy sẽ mang lại kết quả tốt đẹp như ý nguyện.

Cho đến một ngày nào đó, cậu không đóng đinh lên tường rào nữa. Hành động đóng đinh và sự cố gắng của cậu bé để kềm chế cơn sân và không còn đóng cây đinh nào nữa là hành động đạo đức hiếu sinh ý hành để thị hiện qua đức hiếu sinh thân hành, chứng minh sự cố gắng giữ gìn đức hiếu sinh không làm khổ mình, khổ người rất tuyệt vời.

Nếu mỗi người ai cũng cố gắng như cậu bé này thể hiện đúng đức hạnh hiếu sinh thì thế gian này không còn đau khổ nữa. Chính cậu bé này đã thể hiện cố gắng kềm chế lòng giận dữ, tức là thực hiện lòng thương mình, thương người. Đây là tình thương bằng hành động ý chí cương quyết ngăn chặn lòng sân, chứ không phải chỉ nói thương bằng lời nói suông. Thường ở đời người ta nói thương bằng lời nói suông như: tôi thương cha, thương mẹ, thương anh, thương chị, thương em, v.v...

Còn ở đây, cậu bé thực hiện lòng thương yêu bằng ý chí, ý hành, thân hành và khẩu hành kiên cường, bền chí, gan dạ thật đáng khen. ... (giảng viên xưng pháp danh) ước mong sao quý học viên đều thực hiện tu tập rèn luyện được như vậy, thì không gì hạnh phúc bằng cho tất cả tu sinh trong Tu Viện của mình. Phải không quý tu sinh? Người cha dạy con: “Mỗi khi con nổi nóng hay nặng lời với ai, hãy đóng một cây đinh vào hàng rào gỗ phía sau vườn và suy nghĩ việc con nổi nóng là làm khổ con, làm khổ người khác có đúng không?” Đây là đạo đức hiếu sinh bằng lời nói, chứ không phải là lời nói thương suông không. Cho nên các học viên hãy phân biệt cho rõ ràng để quý học viên thực lòng thương yêu ngày càng rộng lớn hơn, và sẽ đem lại sự an vui cho mình, cho người và cho tất cả chúng sinh.

Câu hỏi 4:

“Nếu mỗi ngày gặp chướng ngại mà tâm con không sân giận thì con lại nhổ bớt một cây đinh đã đóng trên hàng rào”. Nhiều ngày trôi qua, tất cả số đinh đóng trên hàng rào được nhổ sạch”. Đoạn văn này dạy ý nghĩa đạo đức gì? Quý học viên hãy trả lời câu hỏi 4, để góp phần làm sáng tỏ lòng thương yêu của chúng ta đối với sự sống trên hành tinh này mà mọi người ai ai cũng mong muốn.

Khi hỏi xong, giảng viên chờ học viên trả lời. Học viên trả lời xong thì giảng viên kết luận câu hỏi:

- Những ý nghĩa học viên đã trả lời góp ý làm sáng tỏ ý nghĩa đạo đức hiếu sinh của câu này rất hay, và ... (giảng viên xưng pháp danh) cũng xin góp ý để chúng ta cùng nhau tu học.

Trả lời câu hỏi 4:

Người cha khuyên dạy con bằng đức hiếu sinh khẩu hành rất tuyệt vời: “Nếu mỗi ngày gặp chướng ngại mà tâm con không sân giận, thì con lại nhổ bớt một cây đinh đã đóng trên hàng rào”.

Đến đây, quý học viên đã hiểu lời nói nào là lời nói đạo đức hiếu sinh và lời nói nào không phải là đạo đức hiếu sinh. Như đức Phật dạy: “KHÔNG NÊN GIẾT HẠI CHÚNG SINH”, đó là đạo đức hiếu sinh bằng lời nói, hay bằng lời khuyên: “TỪ BỎ LẤY CỦA KHÔNG CHO”, đó cũng là đạo đức hiếu sinh bằng lời nói, bằng lời khuyên.

Nhờ những lời dạy đạo đức hiếu sinh này mà cậu bé đã diệt trừ tâm sân của mình bằng hành động thương mình, thương người NHỔ ĐINH: “Nhiều ngày trôi qua, tất cả số đinh đóng trên hàng rào được nhổ sạch”.

Câu này chứng tỏ cậu bé đã diệt sạch tâm sân, chỉ còn trong lòng mình một tình yêu thương đang ngự trị, nếu không có lòng thương yêu thì làm sao cậu bé nhổ sạch những cây đinh, tức là không bao giờ cậu nhổ sạch những tâm sân của mình.

Đạo đức hiếu sinh đối trị tâm sân rất tuyệt vời, chỉ những người có quyết chí xa lìa các pháp ác làm khổ mình, khổ người thì nỗ lực, kiên cường khắc phục, nhẫn nhịn, im lặng như Thánh, không để lẫy lừng thì diệt tâm sân không phải khó khăn.

Diệt trừ tâm sân thì ngay trên tâm sân khởi lòng thương yêu ý hành, như vậy thì tâm sân sẽ bị diệt ngay liền tức khắc.

Câu hỏi 5:

“Con đã làm tốt rất đáng khen, nhưng con hãy nhìn vào những cái lỗ đinh trên hàng rào sẽ không còn nguyên vẹn như xưa nữa, những điều con thốt ra trong lúc con giận dữ để lại trong lòng người khác những vết thương giống như những vết đinh này. Cho dù con có nói lời xin lỗi bao nhiêu lần thì vết thương vẫn còn đó. Vết thương tâm hồn rất khó hàn gắn, và chỉ có thể lành được khi có tình thương yêu chân thành va thực sự”.

Đoạn văn này dạy ý nghĩa đạo đức gì? Quý học viên hãy trả lời câu hỏi 5, để góp phần làm sáng tỏ lòng thương yêu của chúng ta đối với sự sống trên hành tinh này.

Khi hỏi xong, giảng viên chờ học viên trả lời. Học viên trả lời xong thì giảng viên kết luận câu hỏi:

- Những ý nghĩa học viên đã trả lời góp ý làm sáng tỏ ý nghĩa đạo đức hiếu sinh bằng ý nghĩ, lời nói và hành động rất hay, và ...

(giảng viên xưng pháp danh) cũng xin góp ý để chúng ta cùng nhau tu học.

Trả lời câu hỏi 5:

Người cha chỉ vạch ra những điều tai hại của cơn sân, cho người con thấy cơn sân là một tai hại rất lớn và lưu lại mãi mãi trong lòng của mọi người, làm sao người ta quên được khi lời nói và hành động thiếu lịch sự, kém văn hóa, thô lỗ: đánh đập, chửi mắng, la hét, mạt sát, nói xấu, vu khống, nói lời thêm bớt không đúng sự thật, thì những vết thương này làm sao người ta quên được, như trường hợp sân giận của người phụ nữ chửi mắng chồng, đốt nhà, giết con và thân vào tù tội.

Những dấu ấn lòng sân hận này cho đến khi chết xuống lòng đất chưa hẳn đã tan. Cho nên lời khuyên của người cha rất thấm thía vô cùng: “Con đã làm tốt rất đáng khen, nhưng con hãy nhìn vào những cái lỗ đinh trên hàng rào sẽ không còn nguyên vẹn như xưa nữa, những điều con thốt ra trong lúc con giận dữ để lại trong lòng người khác những vết thương giống như những vết đinh này. Cho dù con có hối hận và nói lời xin lỗi bao nhiêu lần thì vết thương vẫn còn đó. Vết thương tâm hồn rất khó hàn gắn, và chỉ có thể lành được khi có tình thương yêu chân thành và thực sự”.

Tóm lại, trên đời này chỉ có tình thương yêu mới mang lại cho mình, cho mọi người và muôn vật đang sống trên hành tinh này một sự bình an trọn vẹn.

Hỡi quý học viên! Chúng ta là những người con Phật, chúng ta rất hãnh diện với lòng từ bi mà đức Phật đã ban cho chúng ta. ... (giảng viên xưng pháp danh) ước mong sao quý học viên học lớp NGŨ GIỚI sống đúng năm đức hạnh mà đức Phật đã dạy cho người cư sĩ. Hoàn thành năm đức hạnh này thì thế gian là Thiên Đàng, Cực Lạc, con người và muôn vật là anh em chung một nhà.

------

(Trưởng lão THÍCH THÔNG LẠC. Giáo án rèn nhân cách Lớp ngũ giới: Đức hiếu sinh, tập 1, Nxb. Tôn giáo, 2012)